Fobi gerçekte tehlike içemeyen ya da çok az tehlike içeren bir duruma veya nesneye karşı duyulan aşırı korkudur. Hepimizin bazı şeylere duyduğu korkular vardır, örneğin köpek korkusu, enjeksiyon korkusu gibi. Ancak bu korkular çok yoğun ve hayatı olumsuz etkileyecek kadar fazla olursa o zaman bunlara fobi diyebiliriz. Özgül fobilerde duyulan korku aşırı ve mantıksızdır. Fobisi olan kişiler duydukları korkunun mantıksızlığının farkında olmasına rağmen kendisini kontrol edemezler. Örneğin yükseklik korkusu olan kişi yükseğe çıkmayı gerektiren işlerde çalışamayabilir. Uçak fobisi kişinin seyahat etmesini engelleyebilir. Yutma fobisi olan kişi yemesi-içmesi bozulduğu için ciddi kilo kaybı yaşayabilir vb.
Korku ile fobi arasında şöyle bir fark vardır. Korkuda gerçek bir tehlike vardır ve kişi bundan korkar, fobide ise çoğu zaman gerçek bir tehlike yoktur. Mantıklı ve mantıksız korku sırasında yaşananlar, yani zihnimizde ve bedenimizde oluşan değişiklikler aynıdır. Kişi korku duyduğu durum ve nesne ile karşılaştığında bu durumları yaşadığı gibi, bunları düşündüğünde veya hayal ettiğinde de aynı şeyleri hisseder. Kişi bu tür durumlarda nefes almakta güçlük, titreme, çarpıntı, terleme, mide bulantısı, baş dönmesi vb. durumlar yaşayabilir. Bunlar fiziksel belirtilerdir. Duygusal belirtileri ise; kontrolü kaybedeceği korkusu, şiddetli bir endişe ve panik hali, ölecekmiş veya bayılacakmış gibi hissetme, kendine yabancılaşma hissidir.
Fobiler çocukluk döneminde oluşmakla birlikte yetişkinlikte de oluşabilir. Bir olaya maruz kalma veya bir tehlike atlatma kişinin o olaya ya da nesneye karşı fobi geliştirmesine sebebiyet verebilir.
Özgül fobiler arasında sayılabilecek çok çeşitli fobiler bulunmakla birlikte en sık görülenleri şunlardır: hayvan fobileri, yükseklik korkusu, kan ve yaralanma fobisi, gök gürültüsü ve fırtına korkusu, uçak korkusu, kapalı yer korkusu, yutma fobisi.
Özgül fobilerin tedavisinde, davranışçı terapi yöntemi ilk seçenektir.Alıştırma adı verilen yöntem en yaygın kullanılan davranışçı tekniktir. Bireysel veya grup halinde uygulanabilir. Bu teknikte kişinin korktuğu durumun ayrıntılı bir analizi yapıldıktan sonra korkulan durumla gitgide artan derecede karşılaşması sağlanır. Başlangıçta sıkıntı ve korku verici olan bu işlem, hasta korkulan ortamda yeteri kadar süre kalabilirse alışmayla (ve korkunun azalmasıyla) sonuçlanır. Bunun yanı sıra ilaç tedavisi de daha az maliyetli ve terapiye gidemeyecek hastalar için uygun bir yöntem olabilir. Fakat ilaç kullanımı bırakıldıktan sonra fobilerin geri gelmesi büyük olasılıktır
Uzman Klinik Psikolog